تاریخچه قلیان آنتیک به چندین سال پیش بازمی‌گردد؟ البته برای همه ما ایرانیان قلیان نیازی به معرفی ندارد؛ ولی آیا تابه‌حال شده از خود بپرسید که تاریخچه قلیان چیست و توسط چه کسی این وسیله اختراع شده است؟
قلیان از قدیم‌الایام تا به امروز در فرهنگ‌های مختلف جایگاه خاصی داشته و به‌عنوان عنصری هنری، اجتماعی و فرهنگی شناخته شده است. ما در این مقاله وتمام اطلاعات جالب و مفیدی را برایتان تدارک دیده‌ایم که با مطالعه آن‌ها قطعاً به قدمت و پیشینه قلیان عتیقه پی خواهید برد؛ پس تمنا می‌کنیم ما را تا پایان مطلب فوق همراهی کنید.
مختصری بر تاریخچه قلیان آنتیک
تاریخچه قلیان، چپق و تنباکو در ایران به خیلی از سال‌های پیش باز می‌گردد که داستانی طولانی و شگفت‌آوری دارد. دودکشی یا به‌اصطلاح فرو بردن دود توتون و تنباکو از جمله کارهای رایجی است که امروزه در سرتاسر جهان از زن، مرد، پیر، جوان، دانا، نادان، شهری و روستایی به آن می‌پردازند.
نمی‌توانیم با اطمینان کامل بگوییم که قلیان آنتیک اختراع کدام مردمان بوده است؛ ولی یقیناً می‌گوییم، ایرانیان اولین کسانی بودند که از قلیان استفاده کردند؛ بنابراین اسناد و اطلاعات زیادی حاکی بر این فرضیه است تا مهر قبولی بزند که ایرانیان قلیان را اختراع کردند.
مخترع قلیان
از بحث تاریخچه قلیان آنتیک که خارج شویم، به مبحث جالب دیگری چون مخترع این شی باارزش می‌رسیم. دکتر سر یل لوید الگود یکی از پزشکان سفارت انگلیس در زمان قاجار و همچنین محقق در حیطه پزشکی در شرق بود. وی در طول دو باری که به ایران سفر کرده بود، کتاب‌هایی به نام‌های تاریخ پزشکی ایران و طب در دوره صفوی را نوشت.
دکتر سر یل لوید الگود بدون اشاره به منبعی اختراع قلیان را به ابوالفضل گیلانی که ایرانی بود و اهل لاهیجان نسبت داد. ایشان در دربار اکبرشاه گورکانی در هند خدمت کرده بود؛ بر اساس این گفته ابوالفضل اجازه استعمال تنباکو به اکبرشاه را نداده است؛ چون فکر می‌کرده برای سلامتی ضرر دارد.
انواع قلیان عتیقه آنتیک
قلیان‌های قدیمی و آنتیک در انواع مختلفی دسته‌بندی می‌شوند که هر کدام از مزایای بخصوص و ویژه‌ای برخوردار هستند. این اشیا درگذشته‌ها بسیار زیاد مورداستفاده قرار می‌گرفتند و در حال حاضر هم بیشتر افراد از آن همچنان بهره می‌برند. در این جا قصد داریم به معرفی انواع قلیان‌های قدیمی بپردازیم.
قلیان چوبی
یکی از متداول‌ترین قلیان‌های قدیمی که بدنه و اجزای دیگر آن‌ها از چوب ساخته شده، مربوط به قلیان آنتیک چوبی است. این نمونه قلیان را در خراطی‌ها و کارگاه‌های تولید قلیان در اشکال مختلفی تولید و روانه بازار می‌کنند.
اگر دقت کرده باشید در صنایع‌دستی نظیر خاتم‌کاری در اصفهان و سایر شهرها قلیان‌های فوق‌العاده زیبایی از جنس چوب کار شده که در واقع به شکل خاتم‌کاری ساخته شده‌اند. شاید بی‌اطلاع باشید؛ ولی اولین قلیان‌ها از چوب ساخته شده بودند. در واقع به‌جای شلنگ، لوله‌ای چوبی که از بدنه قلیان بیرون‌زده بود، به‌عنوان شلنگ مورداستفاده قرار می‌گرفت.
قلیان برنجی
قلیان عتیقه دستساز برنجی یا برنز نمونه دیگری از قلیان‌های آنتیک و کلاسیک به شمار می‌روند که بسیار پرطرفدار هم هستند. از آن جایی که برجستگی یا به‌اصطلاح پتینه‌کاری روی فلزاتی از جمله مس، برنج یا برنز از مهم‌ترین هنرهای اصیل ایرانیان است؛ بنابراین از این هنر به‌منظور طراحی و تزیین قلیان آنتیک برنجی نیز استفاده می‌شود.
قلیان عربی
مورد جالب دیگری از قلیان‌های آنتیک که اغلب در کشورهای عرب خیلی زیاد از آن استفاده می‌شود و از لحاظ ظاهری اندکی متفاوت‌تر از قلیان‌های ایرانی بوده، قلیان عربی است. این مدل قلیان مجهز به دو نوع قپه است که اصولاً در لوازم جانبی آن‌ها یخدان نیز وجود دارد. مزیت جالبی که این قلیان عربی دارد و آن را نسبت به سایر قلیان‌های مشابه خود متمایز کرده، قدبلند بودن این وسیله است.
قلیان کوچک
اما آخرین نوع دیگر از قلیان‌های آنتیک و کلاسیک که در قدیم‌ندیما روی سفره یا در پیک‌نیک‌ها به دلیل اینکه فضای کمی را اشغال می‌کرد، از آن استفاده می‌شد، قلیان آنتیک کوچک است. این نمونه قلیان از لحاظ ارتفاع در مقایسه با بقیه قلیان‌ها، ارتفاع کمی داشت؛ ولی از نظر سایر اجزا دقیقاً با بقیه قلیان‌ها فرقی نداشت.
قلیان‌های قدیمی کوچک حتی امروزه نیز موجود هستند و به دلیل اینکه نسبت به ابعاد کوچکشان بسیار پرکاربرد هستند، خیلی زیاد موردتوجه افراد قرار گرفته‌اند.
اجزای قلیان قدیمی و عتیقه
قلیان‌های قدیمی جدای از اینکه شمایل متفاوتی دارند و هر یک از آن‌ها به نحو منحصربه‌فردی طراحی و تولید می‌شوند؛ ازاین‌رو همگی آن‌ها اجزای شبیه به همی دارند.
وظایف هر کدام از این اجزا در انواع مختلف قلیان‌ها کاملاً به هم شبیه بوده و ممکن است، فقط در شکل ظاهری با هم متفاوت باشند. مهم‌ترین اجزا قلیان آنتیک را با هم مورد بررسی قرار می‌دهیم.
بادگیر قلیان
یکی از اجزای مهمی که روی سر قلیان واقع شده تا از تماس هوا و باد با زغال جلوگیری کند، بادگیر قلیان است. بادگیر از این طریق به طور قابل‌توجهی مانع خاموش شدن زغال می‌شود.
آتشدان یا سری
از بخش‌های مهم اجزای قلیان که به تنه متصل بوده، آتشدان یا سری این وسیله است. جنس آتشدان از سفال یا سیلیکون است که شکلی شبیه به قیف دارد. در داخل این آتشدان تنباکو را قرار داده و سپس روی آن را با زغال می‌پوشانند.
تنه یا میانه
تنه یا میانه اجزای مهم دیگر قلیان آنتیک است که جنس آن از برنج، چوب و گاهی هم کریستال است. برای زیباتر شدن قلیان معمولاً روی بدنه آن حکاکی‌های مختلفی انجام می‌دهند. این تنه یا میانه از بالا به آتشدان قلیان و از پایین به کوزه قلیان وصل می‌شود.
کوزه قلیان
این جز از قلیان‌های قدیمی که در انواع متعدد با ظاهر مختلفی ساخته می‌شود و جنس آن ممکن است از سفال، چوب، شیشه، سنگ و چینی باشد، کوزه قلیان آنتیک است. شاید به نظر جالب برسد که می‌توان از کدو، نارگیل، آناناس و سایر میوه‌ها به‌عنوان کوزه قلیان استفاده کرد.
برای زیباتر شدن قلیان‌ها این کوزه‌ها همانند تنه تزیین می‌شوند. کار این کوزه بدین صورت است که داخل آن را آب می‌ریزند و صدای قل‌قل قلیان (که به دلیل وجود آب موجود در کوزه قلیان است) از آن سر می‌زند. در حالت کلی آب نقش یک فیلتر کننده دود را بر عهده دارد.
میلاب قلیان
میلاب نیز نمونه دیگری از اجزای مهم قلیان‌های آنتیک است که به زیر میانه این وسیله متصل است و در داخل آب کوزه قلیان قرار می‌گیرد.
شلنگ قلیان
آخرین مورد مربوط به اجزای قلیان آنتیک که به قسمت بدنه قلیان متصل می‌شود، مربوط به شلنگ این شی است. این شلنگ نقش بسیار مهمی در عملکرد درست قلیان و همچنین مصرف تنباکو استفاده شده در آن دارد. شلنگ این وظیفه را برعهده دارد که دود تنباکو را به دهان مصرف‌کننده انتقال دهد.
جنس اکثر شلنگ‌های قدیمی می‌تواند پارچه‌ای، سیلیکونی، پلاستیکی و حتی چوبی نیز باشد. درهرصورت برای مصرف اصولی و مناسب، شلنگ بایستی در برابر حرارت و اشعه مضر خورشید انعطاف‌پذیری زیاد و استحکام بالا مقاومت بالایی داشته باشد.
خرید قلیان آنتیک
در بخش بالا ذکر کردیم که انواع مختلفی از سبک‌های قلیان و ملزومات بهداشتی آن از نظر رنگ‌ها و جنس‌های گوناگونی در بازار وجود دارند که شما می‌توانید باتوجه‌به خواسته و شرایط خود نمونه‌ای از آن‌ها را انتخاب کنید.
اما لازم می‌بینم جهت یادآوری این نکته را به ما گوشزد کنیم که قبل از خرید قلیان‌های قدیمی باید به یک سری نکات حیاتی توجه خاصی داشته باشید؛ چون اهمیت دادن به این نکات به شما کمک می‌کنند تا بهترین انتخاب‌ها را داشته باشید.
اول و آخر شاخصه‌های مهم برای خرید آنتیک با ارزشی چون انواع قلیان که لازم است در هنگام خرید این محصول باید بدانید، عبارت‌اند از:
- سبک قلیان: اولین نکته مهم که باید در خصوص خرید قلیان به آن دقت کنید، سبک این شی ارزشمند است. شما باید بین سنتی و مدرن بودن قلیان تصمیم بگیرید که کدام سبک را برای انتخاب شخصی خود ترجیح می‌دهید.
- سایز قلیان: در این مورد باید بدانید که قلیان را آیا برای استفاده در خانه می‌خواهید یا قصد دارید آن را برای سفرها و پیکنینک‌ها مورداستفاده قرار دهید؟
- ارزش قلیان: قیمت قلیان آنتیک اصلی‌ترین نکته قبل از خرید چنین محصولی است. تا جایی که برایتان مقدور است باتوجه‌به بودجه‌ای که دارید و هم اینکه آیا از عهده خرید چه قلیانی برمی‌آیید، توجه ویژه‌ای داشته باشید.
این اشیا در رنج‌های قیمتی متفاوتی در بازار موجود هستند و این تنوع قیمت باعث شده تا شما طبق بودجه‌ای که در اختیار دارید، بتوانید قلیان مناسبی برای خود دست‌وپا کنید.
تجربه خرید کالایی اصل و مرغوب در وتمام
و تمام بستری امن برای خرید، فروش آنتیک ارزشمند و حتی مزایده‌های آنلاین را برای شما عزیزان فراهم کرده تا بدون هیچ معطلی خیلی سریع و آسان اقدام به خرید اقلام قدیمی و کلکسیونی با بهترین کیفیت بکنید.
همچنین با برگزاری مزایده‌های آنلاین این امکان را برای شما فراهم کرده تا با شرکت در آن‌ها بتوانید کالای قدیمی خود را به حراج گذاشته و طبق آخرین قیمت پیشنهادی به فروش برسانید.
شما حتی می‌توانید برای خرید اجناس آنتیکی در این مزایده‌ها شرکت کنید و در صورت موردپسند بودن شیء موردنظر آن را با قیمتی مناسب خریداری و مورداستفاده قرار دهید. استراتژی ما در و تمام بستری مطمئن و رضایت‌مندی مشتریان گران‌قدرمان است.
سخن نهایی
به پایان مقاله رسیدیم و در واقع هر آن چه که مربوط به تاریخچه قلیان آنتیک، انواع و اجزای این شی باارزش بود را به‌صورت مختصر برایتان شرح دادیم. قلیان تاریخچه بسیار قدیمی دارد که به‌عنوان وسیله‌ای محبوب و سنتی در میان بسیاری از فرهنگ‌ها شناخته شده و جای خود را به طور کامل پررنگ کرده است.
امروزه این وسیله محبوبیت دو چندانی پیدا کرده که در کافه‌ها، رستوران‌ها، لانج کافه‌ها، خانه‌های تمام شب، جشن‌ها، جشنواره‌ها و… بسیار مورداستفاده قرار می‌گیرد.
سؤالات متداول
- قلیان نخستین بار توسط چه کسی اختراع شد؟
توسط پزشک ایرانی دربار اکبر اول یعنی ابوالفتح گیلانی
- اصلی‌ترین اجزای تشکیل دهنده قلیان آنتیک چیست؟
بادگیر قلیان، آتشدان یا سری قلیان، تنه یا میانه قلیان، کوزه قلیان، میلاب قلیان و شلنگ قلیان
- کشیدن قلیان در ایران از چه زمانی آغاز شد؟
به گفته مورخان کشیدن قلیان از زمان شاه‌طهماسب اول آغاز شد.
سایر مقالات:
| راهنمای خرید گلیم آنتیک – معرفی 8 نوع گلیم قدیمی آنتیک |
| معرفی فرش آنتیک – 5 مزیت خرید فرش آنتیک اصل + قیمت |
| فانوس آنتیک قدیمی – کاربرد و فواید آن+ 5 نکته مهم خرید |
بدون دیدگاه